Ne zaman, ne sıklıkla ve nasıl tartılmalı?

Dr. Diyetisyen & Psikolog Pırıl Şenol

Tartıda gördüğümüz rakam maalesef her zaman gerçek beden ağırlığımızı yansıtmıyor. Bunun en önemli sebebi günlük olarak değişen vücut su oranımız. Tuvalet düzeni, sıvı tüketimimiz, menstrüel döngülerimiz, yediğimiz içtiğimiz besinlerin içerikleri, egzersiz yapmak direkt olarak vücut suyumuza etki edebiliyor. Bu yüzden bazı durumlarda tartıda ertesi gün 1-2 kilo aldığımızı gözlemleyebiliyoruz ve motivasyonumuz düşebiliyor. Bunun önüne geçmek için tartıyla olan ilişkimizi yeniden gözden geçirmemiz ve kilo denetimi için bu aracı nasıl kullanacağımızı bilmemiz gerekiyor. Tartı bizim sürecimizi takip ettiğimiz araçlardan sadece bir tanesi. Bu yüzden tartılma ile ilgili önerilerimiz şöyle.

1. Tartılma zamanı

Sabah aç karnına (su da içmeden), hep aynı kıyafetlerle ya da kıyafetsiz aynı tartıda aynı yerde tuvalet sonrası tartılın. Gün içerisinde, 4-5 saat yemek yemediyseniz de tartılmayın. Her tartı birbirinden farklı tartabilir. Bu yüzden her tartıyı kendi içinde değerlendirin. Her hafta aynı gün tartılmanıza gerek yok. Çünkü, tartı gününüzden önceki gün tuvalete çıkamamış, alkol tüketmiş, önceki gün tuzlu ya da karbonhidrat ağırlıklı besin tüketmiş olabilirsiniz. Kendinizi iyi hissettiğiniz bir günün sabahında haftada 1-2 kez tartılabilirsiniz.

2. Egzersiz

Özellikle yoğun egzersizler çok su kaybetmemize sebep olabilir ve bu değer yerine konmazsa ödem oluşabilir. Uzun bir aradan sonra ilk defa egzersiz yapmaya başladıysanız da benzer şekilde kaslarınız su tutabilir ve bu durum tartıdaki rakamın artmasına sebep olabilir.

3. Tuvalet düzeni

Dışkılayamamak çoğu zaman tartıda yarım kilo ile 2 kilo arasında değişen farklar yaratabilir. Bu yüzden mümkünse dışkılayabildiğiniz bir gün tartılın.

4. Regl dönemi

Yumurta ve yumurta hücresinin tuttuğu su ve diğer maddeler çoğu zaman yarım kilo ile 2 kilo arasında değişen farklar yaratabilir. Regl döneminizin bir hafta öncesinden itibaren tartıdaki rakam artabilir ya da o hafta zayıfladığınızı gözlemleyemeyebilirsiniz. Bu yüzden bu dönemlerde tartıda gördüğünüz rakam doğru olmayabilir. Daha az sayıda bireyde ise bu durum yumurtalama döneminde de görülebilir.

5. Alkol, tuz ve karbonhidrat tüketimi

Vücudumuz kaslarımızda ve karaciğerimizde 400-800 gram arası glikojeni (karbonhidratın vücudumuzdaki depo şekli) depolayabilmektedir. Depoladığımız her gram karbonhidrat için vücudumuzda 2,5-4 gram su tutuyoruz. Bu nedenle çok az karbonhidrat tüketen bir bireyde tartıda hızlı kilo kaybı görebiliriz. Ancak en basit haliyle bu giden kilo “su”dur. Dolayısıyla benzer şekilde yüksek karbonhidratlı bir öğün sonrasındaki gün de kilomuz daha yüksek çıkabilir. Kalori alımımız çok fazla değilse bu rakam da birkaç gün sonra normale dönecektir. Tuz ve alkol tüketimi de vücutta su tutulumuna sebep olabilir. Bu yüzden böyle besinler tükettiğimiz günlerin ertesinde tartıda yüksek rakam görebiliriz. Kilo aldığımızı düşünüp kendimizi aç bırakmaktansa ya da yaptıklarımızın bir öğünle bozulabileceğini düşünmektense elimizden geleni yapmaya devam ederek bu zamanı geçirebiliriz. Bol sıvı tüketmek, hareket etmek, potasyumdan yüksek yeşil yapraklı sebzeler tüketmek bu sürece destek olabilir.

6. Ev tipi vücut kompozisyonu tartıları

Bu tartılarda gözlemlediğimiz tahmini vücut kompozisyonları hatalı olabilmektedir. Bu yüzden yağ oranı takibini buradan yapmamanızı öneriyoruz. Profesyonel tartılarda fark analizleri tahmini değerler konusunda yardımcı olabilir.

Son bir not olarak; eğer vereceğiniz kilo çok fazla değilse, ya da kilonuz fazla ancak ödem gibi dolaşım problemleri ya da düzenli dışkılayamama gibi sorunlar deneyimliyorsanız, kilonuza bir nokta rakam olarak görmektense bir aralık olarak takip edebilirsiniz. (Örneğin 80-82 bandı gibi. Bir noktadan sonra bu aralık sizin için 79-81 olabilir.) Bu şekilde süreci daha doğru bir şekilde takip edebilirsiniz.

Sağlıklı günler dileriz.

Frija-Masson, J., Mullaert, J., Vidal-Petiot, E., Pons-Kerjean, N., Flamant, M., & d'Ortho, M. P. (2021). Accuracy of Smart Scales on Weight and Body Composition: Observational Study. JMIR mHealth and uHealth, 9(4), e22487.

Kumar, S. N., Omar, B., Htwe, O., Joseph, L. H., Krishnan, J., Jafarzedah Esfehani, A., & Min, L. L. (2014). Reliability, agreement, and validity of digital weighing scale with MatScan in limb load measurement.Journal of rehabilitation research and development, 51(4), 591–598.